SYSTEM DOTACJI ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH W POLSCE JAKO JEDNA Z PRZYCZYN WYPALENIA ZAWODOWEGO W 3. SEKTORZE
Niniejsza diagnoza problemów wraz z rekomendacjami została wypracowana przez podgrupę ds. systemu dotacji, działającą w 2020 roku w ramach projektu Rzecznika Praw Obywatelskich, Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS, Fundacji Stabilo i partnerów.
Zależy nam na rozpoczęciu debaty w środowisku organizacji pozarządowych oraz z grantodawcami o tym, jakiego rodzaju problemy w systemie dotacji dostrzegamy; jakich zmian potrzebujemy, aby pracować bezpiecznie i sprawnie, rozwijając przy tym naszą działalność. Zapraszamy wszystkie chętne osoby i organizacje do aktywnego udziału w dalszych pracach nad rekomendacjami, dzielenia się uwagami i dobrymi praktykami oraz do wspierania zmian, które są niezbędne dla prawidłowego działania sektora.
Jednym z głównych problemów identyfikowanych przez przedstawicieli i przedstawicielki 3. sektora w Polsce są trudności w zdobywaniu funduszy i brak stabilności finansowania organizacji pozarządowych. W dostępnych programach dotacyjnych (ministerialnych, gminnych, miejskich lub dzielnicowych) przeważają granty krótkoterminowe. Zwykle są „roczne”, jednak w rzeczywistości zapewniają finansowanie na ok. 8-9 miesięcy pracy (ze względu na opóźnienia w rozstrzyganiu konkursów, podpisywaniu umów i przekazywaniu środków). Wywołuje to istotny niepokój po stronie organizacji, zarówno o efekt kończącego się projektu (presja czasu) i jego rozliczenie, jak i o przyszłość po zakończeniu działań bieżących prowadzonych często w cyklu rocznym, oraz konieczność nerwowego szukania nowych możliwości dotacyjnych – nieraz jedynie po to, żeby utrzymać się na powierzchni (zjawisko grantozy).
Taki stan rzeczy prowadzi do zatrudniania pracowników i pracownic na umowach śmieciowych. Zdaniem badanych ekspertów i ekspertek może być też źródłem kryzysów psychicznych, zarówno u liderów i liderek organizacji, jak i ich pracowników i pracownic.
Należy promować działania długoterminowe i zwiększać liczbę grantów wieloletnich, umożliwiających organizacjom rozwój instytucjonalny, rozwój oferty, planowanie strategiczne oraz zmianę form zatrudnienia.
Wsparcie Komisji Europejskiej dla produkcji tej publikacji nie stanowi poparcia dla treści, które odzwierciedlają jedynie poglądy autorów, a Komisja nie może zostać pociagnięta do odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.
