- 04 sierpnia, 2015
„Rzeczoznawcy” to nowatorskie warsztaty, których celem było zainteresowanie osób 55+ designem, sztuką, wzornictwem co w praktyce oznaczało zaprojektowanie przedmiotu codziennego użytku oraz wykonanie jego modelu przy użyciu nowoczesnych technologii, np. drukarki 3D, z uwzględnieniem najnowszych trendów w designie. Zwieńczeniem warsztatów był panel dyskusyjny „Kultura/Senior/Design” z udziałem przedstawicieli świata sztuki i designu.
Na uczestników warsztatów czekało wiele atrakcji: interaktywne wykłady dotyczące historii designu oraz wzornictwa przemysłowego w Polsce i na świecie, uczestnictwo w wystawach, filozoficzne dyskusje na temat rzeczy. Seniorzy poznali też wiele przykładów z zakresu wzornictwa i designu uwrażliwiających na różnorodne aspekty przedmiotów – nie tylko funkcjonalność czy estetykę – ale również ekologię, kontekst kulturowy powstania danej rzeczy, a także drogi rozwiązywania problemów osób starszych. Uczestnicy mogli rozwijać swoje umiejętności krytycznego, twórczego korzystania z produktów świata kultury materialnej, pogłębiać wrażliwość estetyczną, a także zwiększyć swoją świadomość na temat sztuki designu i wzornictwa.
Jednak przede wszystkim w trakcie warsztatów seniorzy mieli możliwość wcielenia się w rolę prawdziwego designera. Poznali narzędzia pracy projektanta i producenta. Mogli również obserwować proces tworzenia projektu na drukarce 3D. Rzeczoznawcy mieli niepowtarzalną okazję do stworzenia koncepcji oraz trójwymiarowego modelu przedmiotu odpowiadającego ich gustom i potrzebom!
Projekt obejmował 2 cykle warsztatów (przeprowadzonych w kwietniu i wrześniu 2012 roku), w ramach których znalazły się elementy wykładów, dyskusji oraz dużo pracy projektowej z profesjonalnym designerem.
Powstała też druga edycja projektu, zaś na jesieni 2015 roku rusza trzecia edycja.
Program warsztatów
Warsztat 1 „Czym jest wzornictwo przemysłowe?”
Celem warsztatu było zapoznanie słuchaczy z pojęciem wzornictwa, historią tego rodzaju sztuki, także pod kątem specyficznych potrzeb osób starszych. Prowadzące omówiły zagadnienie wzornictwa w kontekście historycznym, ewolucję designu w kontekście kultury europejskiej i światowej. W sposób warsztatowy pokazały, jak wygląda praca projektanta oraz przedstawiły metody stosowane w praktyce projektowej. Dodatkowo na przykładzie istniejących produktów rynkowych trenerki zaprezentowały rozwiązania projektowe dedykowane seniorom (uwzględniające specyficzne potrzeby i problemy osób 55+). Pokazały projekty ze świata odpowiadające na wspomniane problemy. Uczestnicy otrzymali zadanie domowe − prowadzenie dzienniczka swoich refleksji na temat użytkowania przedmiotów oraz przestrzeni miejskiej.
Warsztat 2 „Filozofia rzeczy“
Warsztat ukazał inną perspektywę (kluczową dla pobudzenia kreatywności i otwartości uczestników) w podejściu do kwestii wzornictwa, sztuki, kultury materialnej. Filozoficzna interpretacja „rzeczy“ pozwoliła zainteresowanym na nadanie ich przyszłym działaniom głębszego wymiaru. Warsztat składał się z interdyscyplinarnych ćwiczeń oraz zadań dotyczących filozofii i socjologii przedmiotu opartych na różnego rodzaju teoriach filozoficznych, socjologicznych, antropologicznych (m.in. reizm Tadeusza Kotarbińskiego, filozofia codzienności Jolanty Brach-Czainy, socjologiczne ujęcie przedmiotu codziennego użytku Marka Krajewskiego).
Warsztat 3 „Ja vs. Otoczenie”
Warsztat trzeci koncentrował się wokół pracy w grupach. Uczestnicy wzięli udział w dyskusji dotyczącej problemów osób 55+ w kontakcie z przedmiotami użytku codziennego, przestrzenią publiczną, obsługą urządzeń. Została przeprowadzona diagnoza ich potrzeb w zakresie niedogodności napotykanych podczas korzystania z przedmiotów i urządzeń, a następnie grupa z projektantem szukała rozwiązań najistotniejszych dla grupy problemów i trudności.
Warsztat 4 „Design – kreatywne ulepszanie świata”
Na podstawie ustaleń z poprzedniego warsztatu zostały stworzone założenia projektowe oraz brief kreatywny opisu założeń: budżetowych, technologicznych, materiałowych, estetycznych, użytkowych, które ma posiadać finalny produkt, aby rozwiązywać wybrane problemy. Prowadzące przedstawiły możliwości technologiczne pracowni prototypowania, techniki produkcji oraz metody wytwarzania, a także innowacyjne rozwiązania przy wykorzystaniu drukarki 3D.
Warsztat 5 „Ja – designer”
W trakcie zajęć uczestnicy zostali postawieni w roli projektanta. Stworzyli szkic koncepcyjny produktu na podstawie założeń i konkretnych cech ustalonych na poprzednim warsztacie, a także omówili powstałe rozwiązania.
Warsztat 6 „Ja – konstruktor”
Warsztat był kontynuacją kreatywnego projektowania przez uczestników. Zaplanowano wspólne wykonanie przez nich ostatecznego projektu oraz dyskusję podsumowującą. Ze względu na ilość pracy związanej ze stworzeniem zadowalającego efektu część pracy została przeniesiona na następne spotkanie.
Warsztat 7 „Wzornictwo a szansa rynkowa“
Grupa wykorzystała czas warsztatu na pracę nad indywidualnymi projektami oraz ustalanie szansy rynkowej projektów – research w internecie dotyczący podobnych projektów w celu ustalenia stopnia innowacyjności.
Warsztat 8 „Wielkie drukowanie (w trzech wymiarach!)”
Ze względu na długość procesu drukowania na drukarce 3D (która wynosi ok. 6 godzin w przypadku niewielkiego przedmiotu) uczestnicy mieli szansę podejrzeć, jak pracuje urządzenie. Obejrzeli też gotowy produkt. Ważnymi elementami ostatniego spotkania w serii było podsumowanie zajęć i dyskusja.
Scenariusz i prowadzenie warsztatów:
Paulina Jędrzejewska — prezeska Fundacji Culture Shock. Działa w temacie wolnej i nieformalnej edukacji, nowych technologii, projektów międzypokoleniowych. Tworzy instalacje w przestrzeni publiczej, którą traktuje jako miejsce budowania kapitału społecznego i dialogu. Współzałożycielka marki Hedoco produkującej open- sourcowy design oraz modę. Doświadczona trenerka, coach grupowy, socjolożka i antropolożka kultury, aktywistka społeczna. Absolwentka Studium Coachingu Grupowego w Szkole TROP, Studium Nauk Stosowanych na UW. Studiowała Design Management w SGH, Gender Studies w PANie. paulina@cultureshock.pl
Marcela Kawka — absolwentka Wydziału Wzornictwa Przemysłowego ASP w Warszawie. Projektantka wzornictwa przemysłowego i komunikacji wizualnej. Prowadzi biuro projektowe Locomotif Design Studio. Zajmuje się projektowaniem nowych rynkowych produktów, corporate identity, nadzorem nad wdrożeniami i doradztwem w zakresie wdrażania strategii wzorniczych. W swoim dorobku posiada projekty m. in. mebli, urządzeń elektronicznych, opakowań, małej architektury, identyfikacji wizualnej oraz obiektów POS i POP. Wraz z Izabelą Cichecką otrzymała III nagrodę w konkursie Nokia Only Planet Design for all, za projekt urządzenia „Health Guard” uwzględniającego potrzeby seniorów.
W ciągu dwóch cykli warsztatowych powstało 14 projektów. Każdy z nich objęty jest licencją Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY-SA).
Efekty uczestników warsztatów można obejrzeć w katalogu poprojektowym.
Zapraszamy też do zapoznania się z katalogiem z konferencji „Lata lecą. Dizajn w przestrzeni publicznej” zorganizowanej przez Zamek Cieszyn, w której uczestniczyły prowadzące warsztatów (obydwa poniżej).
Dlaczego design? Dlaczego 55+?
Design jest z jedną z najbardziej wyrazistych cech charakteryzujących współczesność. Być może nawet swoistym „zeitgeist” epoki. To przede wszystkim dziedzina innowacji (społecznych, kulturowych, technologicznych) oraz przestrzeń integracji sztuki z życiem codziennym. W pewnym sensie można dziś mówić o kulturze designu. „Rzeczoznawcy” powstali po to, by uzmysławiać znaczenie, jakie ma design dla współczesnego człowieka w każdym wieku.
Projekt pomógł również w zmniejszeniu wykluczenia cyfrowego seniorów dzięki oswajaniu osób starszych z nowymi technologiami, a także minimalizowaniu poczucia bierności na rzecz aktywnego odbierania i tworzenia rzeczywistości technologicznej. Uczestnicy w czasie warsztatów wykorzystywali komputery z otwartym oprogramowaniem, dowiedzieli się, czym są licencje Creative Commons, poznali historię i sposób działania drukarki 3D. Projekt miał przyczynić się też do zwiększenia przystosowania się seniorów do zmieniających się warunków otaczającego świata poprzez wskazanie sposobów i praktycznych rozwiązań dotyczących życia codziennego.
Za sprawą projektu udało się stworzyć nową formę aktywizacji seniorów poprzez włączenie ich w działania zachęcające do kreowania otaczającej ich rzeczywistości. Forma ta zyskała duże zainteresowanie i pozytywny oddźwięk – zarówno wśród samych uczestników – jak również innych organizacji oraz instytucji posiadających ofertę kulturalną skierowaną do osób starszych.
Projekt zyskał zainteresowanie innych instytucji kultury, m.in. Towarzystwa Inicjatyw Twórczych „ę”, Zamku Cieszyn.
Co więcej, na portalach branżowych – ngo.pl, designattack i innych ukazały się liczne artykuły na temat „Rzeczoznawców”.
Pisali o nas:
Powstał także reportaż radiowy dla „Trójki”. Można go posłuchać tutaj.
Zapraszamy do lektury artykułu autorstwa Pauliny Jędrzejewskiej i Marceli Kawki, który ukazał się w kwartalniku „2+3D”:
// 0)
prevPageLink.css({’opacity’ : '1′ , 'display’ : 'inline-block’, 'cursor’ : 'pointer’});
var lastPage = this.getNumPages() – 1;
if (this.displayedPage
Fotografie autorstwa Weroniki Perłowskiej, Konrada Kultysa oraz Pauliny Jędrzejewskiej.
Pełną fotorelację można obejrzeć na Facebooku Fundacji.
Film podsumowujący dwie edycje warsztatów „Rzeczoznawcy”:
Tworzenie prototypu etui na klucze:
Patroni medialni:
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.